Leeftijdsgrens voor verkoop tabak moet naar 18 jaar'

Nederland loopt ver achter bij andere landen als het gaat om het terugdringen van het enorme leed en schade door roken – 20 duizend tabaksdoden per jaar in ons land. Australië is laatste tijd volop in het nieuws na invoering van generieke, onthipte pakjes sigaretten. Veel landen overwegen dit over te nemen. Ook heeft Australië onlangs een verbod ingesteld op het invoeren van sloffen sigaretten. In New York mag je op straat of in het park geen sigaret meer opsteken. In andere Europese landen zoals Italië en Ierland, is het niet-roken in cafés al jaren heel gewoon en zelfs een populaire maatregel. Sigaretten worden onder de toonbank verkocht. En plaatjes op de pakjes zijn geen uitzondering meer.

Het tabaksbeleid staat al een paar jaar stil in Nederland. Of nog erger, we gaan zelfs achteruit. Want na de invoering van de rookvrije horeca in 2008, wordt er in de helft van de cafés weer volop gerookt, ”omdat het beleid zo onduidelijk is”. Uitzonderingen op beleid leiden altijd tot onduidelijkheid en spanning. De overheid voert geen campagnes meer. De huidige tekstuele gezondheidswaarschuwingen op de pakjes zijn allang uitgewerkt. En het invoeren van plaatjes op de pakjes, laat staan onthipte generieke pakjes, is onbespreekbaar op het ministerie van VWS. Nederland wordt inmiddels internationaal als voorbeeld van hoe het niet moet gebruikt. Moeten we daar trots op zijn?

Het is hoog tijd dat we in Nederland een duidelijke stip op de horizon zetten.
Ik stel voor dat die stip op de horizon is dat Nederland in 2025 rookvrij is. Dat kan en is ook noodzaak. Nu krijgt 1 op de drie mensen te maken met kanker. Roken is de grootste veroorzaker van ziekte en sterfte. Door het terugdringen van roken zal er 30% minder kanker zijn. Dat zijn jaarlijks 27.000 minder mensen die kanker krijgen. Dat is toch wat iedereen wil?

De jeugd van tegenwoordig groeit heel anders op dan mijn generatie. Toen rookten leraren nog voor de klas. Was roken in de wachtkamer bij de dokter normaal. Werd er massaal gerookt in trein, vliegtuig en bus. Waren reclames van de tabaksindustrie met stoere mannen en mooie vrouwen alom aanwezig. En stonden de sigaretten op tafel tijdens verjaardagen.

Onze jeugd kan zich daar – gelukkig – helemaal niets bij voorstellen. En wij willen ook niet meer terug. Waar roken de norm was toen ik opgroeide, is niet-roken nu de norm.  Miljoenen euro’s kunnen we in Nederland investeren in het weerbaar maken van onze jeugd. Maar als het beleid zo onduidelijk is en de verleidingen waartegen we ze weerbaar willen maken zo goedkoop, aantrekkelijk en overal verkrijgbaar zijn, dan dragen we water naar de zee. Daarom moet de Nederlandse overheid haar verantwoordelijkheid nemen om tabak moeilijk verkrijgbaar te maken. Dat kost niets en is wel effectief. Er is een scala aan maatregelen te bedenken: van verkoop uit het zicht en alleen in speciaalzaken tot onthipte, onaantrekkelijke en onbetaalbare pakjes sigaretten. Het zal een hoop gebrom van de tabaksindustrie opleveren. Maar hoe meer gebrom, hoe effectiever een maatregelen en hoe meer leed er voorkomen wordt.

De Tweede Kamer heeft vóór dat de verkiezingscampagnes losbarstten ingestemd met een verhoging van de leeftijdsgrens voor de verkoop van alcohol van 16 naar 18 jaar. Om de nieuwe Tweede Kamer op weg te helpen, stellen we voor om te beginnen met een hele kleine, logische en eenvoudige maatregel. Verhoog de leeftijdsgrens voor de verkoop van tabak ook van 16 naar 18 jaar. Want waarom zou je wel mogen roken, maar niet mogen drinken als je 16 bent? Geen 18, geen alcohol én geen tabak. Groot voordeel is dat weinig rokers die na hun 18e jaar beginnen met roken, verslaafd raken en hun hele leven blijven roken. Het aantal rokers kunnen we dus heel simpel terugdringen. Bovendien vereenvoudigt één leeftijdsgrens voor alle middelen de handhaving.

Ik nodig de politiek uit om met KWF Kankerbestrijding en haar partners in de Alliantie Nederland Rookvrij! maximaal in te zetten op een gezonde en rookvrije generatie. Wie pakt samen met mij die handschoen op?

Michel Rudolphie, MBA
Algemeen directeur KWF Kankerbestrijding